KULAK HASTALIKLARI VE AMELİYATLARI
KULAK ANATOMİSİ
Kulak 3 kısımdan oluşur.
- Kulak kepçesi ve dış kulak yolu; kulak kepçesi, sesin dış kulak yoluna yöneltilmesini sağlar.
Dış kulak yolu 2,5 cm uzunluğunda, dış 1/3 ü kıkırdak, iç 2/3 ü kemikten oluşur. - Orta kulak; kulak zarı, orta kulak boşluğu ve östaki borusundan oluşur. Kulak zarı yaklaşık 1 cm çapındadır. Orta kulak boşluğunda örs, çekiç ve üzengi kemikleri bulunur. Östaki borusu, orta kulak geniz arasında 3.5 cm uzunluğunda, orta kulağın havalanmasını sağlar.
- İç kulak; işitme ve denge organından oluşur
KEPÇE KULAK AMELİYATI (OTOPLASTİ)
STAPEDEKTOMİ(OTOSKLEROZ AMELİYATI)
Otoskleroz, stapes (üzengi) tabanının oval pencerenin kireçlenmesi
hastalığıdır. Hastalık üzengi kemiğini
tuttuğu için kemiğin hareket etmesini engeller ve giderek artan iletim tipi
işitme kaybına neden olur, hastaların 3/4 de işitme kaybı ile birlikte çınlama
olur. Otoskleroz hastalığının sebebi tam
olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlık ve kızamık virüsünün hastalığın
oluşumunda rolü olduğu kabul edilmektedir. Otoskleroz 15-45 yaş arası kadınlarda
sık görülür, % 70 iki kulağı birden tutmaktadır.
Hastaların yapılan kulak muayenesinde kulak zarı normaldir. Nadiren hastalığın aktif döneminde kulak zarının arkasında kırmızı bir röfle görülebilir. Yapılan işitme testinde iltim tipi bir işitme kaybı gözlenir. Timpanometrik incelemede akustik refleksler alınmaz.Otoskleroz hastalığının tedavisi yoktur, yapılan tedavi işitme kaybının düzeltilmesidir. Bunun için yapılan cerrahiye stapedektomi ameliyatı denir. Bu ameliyatta hareket etmeyen üzengi kemiği çıkarılarak yerine protez kemikçik (teflon piston) yerleştirilir. Hastaların % 95 inde işitmede düzelme sağlanır.
ORTA KULAK İLTİHAPLARI
Orta kulak iltihabı, kulak zarı arkasındaki boşluğun bakteri veya virüs tarafından oluşan kulak hastalığıdır. Kulak iltihabının belirtileri, kulakta dolgunluk, tıkanıklık, ağrı, akıntı, uğultu, çınlama, işitme kaybı ve akut (erken) dönemde ateş olur. Kulak iltihabı tedavi edilmezse kronikleşme (müzminleşme) olur, tedavisi uzun ve zordur.Muayene bulguları, erken dönemde kulak zarında kızarıklık, bombeleşme olurken, geç dönmede kulak zarında delik, pis kokulu akıntı ve hatta kolesteatoma olabilir.
Akut Orta kulak iltihaplarının tedavisi antibiyotik ile olur, antibiyotik ile düzelmeyen veya kronik orta kulak iltihaplarının tedavisi cerrahidir.Orta kulak iltihapları tedavi edilmediği takdirde bazı komplikasyonlar görülebilir (yüz felci, akut mastoidit, menenjit, beyin apsesi gibi).
Kronik seröz otit media; orta kulak boşluğunda sıvı toplanması ile karekterize müzmin bir hastalıktır, daha çok çocukluk çağında görülür. Bu hastalarda ateş, kulak ağrısı görülmez, sinsi bir işitme kaybı olur, erken dönemde fark edilemez. Orta kulakta sıvı birikimi, akut orta kulak iltihabı sonrası olabileceği gibi, geniz kulak arasındaki boruyu (östaki borusu) tıkayan, allerji, yüksek basınç farkı, adenoid hipertrofisi, nazofarenks (geniz) kanseri gibi hastalıklarda orta kulakta sıvı birikimine neden olabilir. Kulaktaki sıvı genellikle 3 ay içerisinde kendiliğinden yok olur. Ancak hastaların %10-20 sinde sıvı kalıcı olabilir, kulak zarında çökme başlar, zamanla kulak zarı orta kulak duvarına yapışır hale gelir.Kronik seröz otit medianın tedavisi ameliyattır, lokal veya genel anestezi altında kulak zarına ventilasyon (havalandırma) tüpü takılır, aynı anda geniz eti varsa temizlenir.
Kulak iyileştiğinde tüp 6-18 ay içerisinde %99 u kendiliğinden çıkar, kalan % 1i 2 yıl boyunca çıkmazsa hekim tarafından çıkarılır. Zardaki kesi tüp çıktıktan sonra birkaç hafta içerisinde kapanır. Hastaların %1 den az bir kısmında zardaki delik kapanmayabilir. Bu durumda cerrahi olarak kapatılması gerekir.
TİMPANOPLASTİ (KULAK ZARI AMELİYATI)
Kulak zarındaki deliğin kapatılması aynı anda kemikçiklerin onarılması ve yapışıklıklarının giderilmesi, etrafındaki kalker plaklarının alınması ameliyatına timpanoplasti denir. Sade kulak zarındaki deliğin onarılması ameliyatına miringoplasti, kulak zarı normal olan kemikçik zincirinin onarılmasına ossiküloplasti ameliyatı denir.
Kulak zarındaki delik, orta kulak iltihabı sonrası veya travmaya bağlı olarak gelişebilir, bu hastaların kulağında iltihap yoktur, işitmede azalma (%20-40 db) dir, uğultu ve çınlama olabilir. Erken dönemde zardaki delik kapanabilir, 3 ayı geçen kulak zarı deliklerinin kapanma şansı çok düşüktür. Kalıcı olan kulak zarındaki delikler ameliyat ile kapatılır.
TİMPANOMASTOİDEKTOMİ
Mastoid boşluktaki ve orta kulaktaki iltihap, polip ve granülasyon dokularının temizlenmesi, aynı anda kemikçik zinciri ve kulak zarının onarılması ameliyatıdır. Bu hastalarda kulak zarı delikdir ve orta kulakda aktif bir iltihabi süreç mevcuttur. Buna bağlı olarak kulakta kötü kokulu akıntı olur. Hastada % 30-60 db iletim tipi işitme kaybı mevcuttur. Bu hastalarda öncelikli olarak ilaç tedavisi ile enfeksiyonun kurutulması hedeflenir. Ancak ilaç tedavisine rağmen kulak akıntısı kesilmezse mutlaka cerrahi tedavi uygulanmalıdır. Çünkü orta kulaktaki kronik enfeksiyon kemikçiklerin erimesine, menenjit, beyin absesi ve kalıcı işitme kaybı gibi ciddi problemlere neden olabilir. Bu hastalarda timpanomastoidektomi ameliyatıyle orta kulaktaki ve mastoitteki polip, granülasyon dokusu ve enfeksiyon temizlenir ve kulak zarı onarılır.
RADİKAL MASTOİDEKTOMİ
Radikal mastoidektomi; kolesteatomalı kronik otitlerde orta kulak ve mastoid hücrelerin tek bir boşluk haline getirilmesi ameliyatıdır. Kemikçikler onarılır ve havalı bir orta kulak boşluğu oluşturulur.
Kolesteatoma, orta kulağa nufüz eden epitel hücrelerinin orta kulakta çoğalarak bir yumak halinde büyümesi sonucu oluşan hastalıktır. Kolesteatoma dokusu büyüyerek bası etkisi ve salgıladığı bazı maddelerle çevresindeki kemik dokusunun erimesine neden olur, önce kemikçiklerin erimesine sonra kulak kemiğinin erimesine neden olur. Zamanla yüz felci, menenjit ve beyin absesi gibi çok ciddi komplikasyonlara neden olabilir.Kolesteatoma tanısı kulak muayenesi sırasında kolesteatoma dokusunun görülmesi ve radyolojik incelemelerle konulur. Kolesteatomanın tedavisi ameliyattır, ilaç tedavisi yoktur.
Radikal mastoidektomi, genellikle kolesteatomalı kronik otitlerde yapılan bir ameliyat şeklidir. Ameliyatın amacı kolesteatomun orta kulak ve mastoid hücrelerden tamamen temizlenmesidir.
